महाराष्ट्रातील शाळांमध्ये मोठे शैक्षणिक बदल ;नवीन प्रश्नपत्रिका प्रणालीची तयारी! | School Exams Set for Revamp!

महाराष्ट्रातील शाळांमध्ये सध्या मोठ्या प्रमाणावर शैक्षणिक बदल घडवून आणले जात आहेत. विशेषतः मराठी माध्यमाच्या शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांची संख्या कमी होऊ लागल्यामुळे पारंपरिक शिक्षण पद्धतीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहेत. पालकांचा कल आता सीबीएसई आणि अर्ध-इंग्रजी माध्यमांकडे वळत आहे, ज्यामुळे शाळांच्या व्यवस्थापनांसाठी नव्या धोरणांची अंमलबजावणी अत्यंत महत्त्वाची ठरली आहे. याच पार्श्वभूमीवर राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद (SCERT) ने नवीन शिक्षण धोरणाच्या अंमलबजावणीसाठी तयारी सुरू केली आहे.

नवीन धोरणामुळे विद्यार्थ्यांवरील अभ्यासाचा ताण कमी होईल आणि पारंपरिक पाठांतराच्या सवयीला आळा बसेल. शैक्षणिक वर्ष २०२५-२६ पासून महाराष्ट्रातील शाळांमध्ये प्रश्नपत्रिका प्रणालीत बदल करण्यात येणार आहे. यामध्ये विद्यार्थ्यांना वाचन, विश्लेषण, आकलन आणि सृजनशीलतेवर आधारित प्रश्नांची उत्तरे द्यावीत लागणार आहेत. उदाहरणार्थ, गणिताच्या प्रश्नपत्रिकेत इतिहासाशी संबंधित गणिती उदाहरणे दिली जातील आणि इंग्रजीच्या प्रश्नपत्रिकेत भूगोलातील संकल्पनांवर आधारित प्रश्न विचारले जातील. यामुळे विद्यार्थ्यांची तर्कशक्ती आणि विचार करण्याची क्षमता अधिक मजबूत होईल.

नव्या प्रश्नपत्रिका प्रणालीत विद्यार्थ्यांना केवळ पाठांतरावर आधारित प्रश्नांची उत्तरे देण्याऐवजी त्यांच्या विचारसरणीचा आणि आकलनाचा वापर करण्याची आवश्यकता असेल. यामुळे विद्यार्थ्यांचे ताण कमी होईल आणि त्यांना अधिक क्रिएटिव्ह आणि विश्लेषणात्मक विचार करता येईल. SCERT च्या या बदलांमुळे विद्यार्थ्यांची शैक्षणिक गुणवत्ता सुधारण्याची अपेक्षा आहे.

सर्व शाळांमध्ये पहिली ते नववी इयत्तेच्या विद्यार्थ्यांची परीक्षा शाळास्तरावर होईल, परंतु त्यांच्या उत्तरपत्रिका इतर शाळांच्या शिक्षकांकडून तपासली जाईल. यामुळे उत्तरपत्रिका तपासणी प्रक्रियेत पारदर्शकता येईल आणि एकसंध निकष वापरले जातील, ज्यामुळे मूल्यांकन अधिक प्रामाणिक आणि निष्पक्ष होईल.

राज्यभरातील शिक्षकांना या बदलांसाठी तयार करण्यासाठी ‘यशदा’ संस्थेच्या माध्यमातून विशिष्ट प्रशिक्षण दिले गेले आहे. यामध्ये शिक्षकांना नव्या प्रश्नपत्रिका तयार करण्यासाठी आवश्यक ज्ञान, कौशल्य आणि तयारी देण्यात येत आहे. यामुळे शिक्षक अधिक योग्य प्रकारे विद्यार्थ्यांचे मूल्यांकन करू शकतील आणि विद्यार्थ्यांची विश्लेषणात्मक क्षमता वाढवण्यास मदत होईल.

यामागील मुख्य उद्दिष्ट आहे विद्यार्थ्यांच्या गुणवत्तेत वाढ करणे आणि पाठांतरावर कमी भर देऊन त्यांच्या विचारशक्तीला चालना देणे. शैक्षणिक क्षेत्रातील तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, या बदलामुळे विद्यार्थ्यांचा सर्वांगीण विकास साधता येईल आणि त्यांना भविष्याच्या स्पर्धात्मक जगात यशस्वी होण्यासाठी सक्षम बनवता येईल.

याच दरम्यान, राज्यातील दहावी आणि बारावीच्या परीक्षा १० दिवस आधी पार पडल्या आहेत. बारावीच्या उत्तरपत्रिकांचे मूल्यांकन पूर्ण झाले असून, लवकरच निकाल जाहीर होणार आहेत. १५ मेपूर्वी बारावीचा निकाल जाहीर होण्याची शक्यता असून, २० ते २२ मेदरम्यान दहावीचा निकाल देखील प्रसिद्ध होईल, अशी माहिती देण्यात आली आहे.

शैक्षणिक क्षेत्रातील या मोठ्या बदलामुळे महाराष्ट्रातील शाळा प्रणाली अधिक सशक्त आणि सुसंगत होईल. यामुळे विद्यार्थी भविष्याच्या दृष्टीने अधिक सक्षम होतील आणि शिक्षण गुणवत्ता सुधरेल, असा विश्वास शैक्षणिक तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत.