शासकीय दवाखान्यात परिचारिकेचे हजारो रिक्त पदे ! जाणून घ्या -Nurses’ Struggle: Burden of Vacancies!

मुलुखभरातील शासकीय दवाखान्यांत गरीब आणि गरजू लोक मोठ्या आशेने मोफत उपचारांसाठी दाखल होतात. रुग्णालयात पाऊल ठेवण्यापासून ते डिस्चार्ज मिळेपर्यंत डॉक्टरांच्या सोबत परिचारिकांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची असते. पण, राज्यातील अनेक शासकीय रुग्णालयांमध्ये हजारो पदे रिक्त असल्यामुळे रुग्णसेवेवर मोठा परिणाम होत आहे.

पुणे ससूनसह राज्यातील परिस्थिती

पुण्यातील ससून सर्वोपचार रुग्णालयासह राज्यभरातील शासकीय रुग्णालयांमध्ये दररोज जवळपास दीड ते दोन हजार रुग्ण उपचारांसाठी येतात. यामध्ये आंतररुग्ण विभागात दाखल होणाऱ्या रुग्णांची संख्या जवळपास 800 ते 1000 पर्यंत असते. नियमाप्रमाणे पाच रुग्णांमागे एक परिचारिका असणे गरजेचे असते. मात्र, प्रत्यक्षात एक परिचारिकेकडे 15 ते 20 रुग्ण असतात.

खासगी रुग्णालयांशी तुलना – वर्तनावर प्रश्नचिन्हे

खासगी रुग्णालयांमध्ये परिचारिकांकडून अपेक्षित सेवाभाव दिसून येतो, पण शासकीय रुग्णालयांमध्ये मात्र तक्रारी मोठ्या प्रमाणात आढळतात. रुग्णांना दुर्लक्ष केलं जातं, उर्मट वागणूक दिली जाते, अशा प्रकारच्या अनेक तक्रारी रुग्णालय प्रशासनाकडे येतात. मात्र, यामागचे खरे कारण परिचारिकांवर असलेला कामाचा ताण आहे, हेही मान्य करायला हवे.

परिचारिकांचा आक्रोश – “आम्ही रोबो नाही, माणूसच आहोत!”

परिचारिकांवर रोजच्या कामाचा प्रचंड ताण आहे. “आम्ही रोबो नाही, माणूसच आहोत; आमच्याही भावना आहेत, थकवा आहे,” अशी भावना परिचारिका संघटनांकडून सातत्याने व्यक्त केली जात आहे. त्यांच्या मते, व्यवस्थापनाने कामाचा ताण कमी करण्यासाठी रिक्त पदांची तातडीने भरती करणे गरजेचे आहे.

आकडेवारी काय सांगते?

• सार्वजनिक आरोग्य विभागाच्या आकडेवारीनुसार:

  • गट-ब, गट-क आणि गट-ड या संवर्गांमध्ये एकूण 54,954 पदे मंजूर.

  • त्यापैकी 11,375 पदे रिक्त आहेत.

  • शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयांशी संलग्न रुग्णालयांमध्ये 35,343 पदे मंजूर असून, त्यातील 9088 पदे रिक्त आहेत.

  • यामध्ये परिचारिकांची संख्या लक्षणीय आहे.

मनुष्यबळावर येणारा ताण

परिचारिकांची अनेक पदे रिक्त असल्यामुळे उपलब्ध कर्मचारीवर्गावर प्रचंड ताण आहे. विशेषतः रात्रपाळी दरम्यान ही समस्या अधिक गंभीर होते. रुग्ण आधीच आजारी असतात, मानसिक ताणाखाली असतात, अशा वेळी परिचारिकांनी वेळेवर प्रतिसाद दिला नाही तर रुग्ण आणि नातेवाईकांचा राग वाढतो.

रात्रपाळीची दुर्दशा

रात्रपाळीत वर्ग-4 चे कर्मचारी नसतात, त्यामुळे रुग्णांच्या छोट्या-मोठ्या कामांसाठीही परिचारिकांनाच धावपळ करावी लागते. एका वॉर्डात 80-90 रुग्ण असतात, पण त्यांच्यासाठी केवळ 2-3 परिचारिका नियुक्त असतात. परिणामी, रुग्णांची स्वच्छता, चहा-पाणी ही कामेदेखील त्यांनाच करावी लागतात.

 प्रशासनाचा हस्तक्षेप आणि बदल

ससून रुग्णालयातील अधिष्ठाता डॉ. एकनाथ पवार आणि मेट्रन विमल केदार यांच्या प्रयत्नांमुळे परिचारिकांवरील ताण काहीसा कमी झाल्याचे सांगण्यात आले आहे. पण, एकंदरीत परिस्थिती सुधारण्यासाठी सरकारने रिक्त पदांची भरती तातडीने करणे गरजेचे आहे.

परिचारिकांच्या या संघर्षाची दखल घेऊन शासनाने तातडीने पावले उचलली तरच रुग्णसेवा सुलभ आणि सुसंगत होईल.

तुम्हाला अजूनही वेगवेगळ्या मराठी भाषिक शैलीत हेच मुद्दे हवे आहेत का?