इंजिनिअर्ससाठी मोठा बदल! आता ‘नोंदणी परीक्षा’ होणार अनिवार्य! | Mandatory Exam for Engineers!

केंद्र सरकार लवकरच व्यावसायिक अभियंता विधेयक-२०२५ (Professional Engineers Bill 2025) सादर करण्याच्या तयारीत आहे. सीए, सीएस, डॉक्टर, वकील यांच्यासारख्या व्यावसायिकांप्रमाणेच आता इंजिनिअर्ससाठी देखील व्यावसायिक नोंदणी अनिवार्य होणार आहे. या निर्णयामुळे अभियंत्यांना एक मान्यताप्राप्त व्यावसायिक दर्जा प्राप्त होणार असून, त्यांचा दर्जा जागतिक स्तरावर मान्य केला जाईल.

या विधेयकाच्या अंतर्गत, IIT, NIT, आणि IIIT सारख्या प्रतिष्ठित तंत्र शिक्षण संस्थांमधून पदवी प्राप्त केलेल्या जुन्या आणि नव्या अभियंत्यांना अखिल भारतीय तंत्रशिक्षण परिषदेच्या (AICTE) अंतर्गत नोंदणी करावी लागणार आहे. तसेच बार कौन्सिल ऑफ इंडियाच्या धर्तीवर एक परीक्षा उत्तीर्ण करणेही बंधनकारक असणार आहे.

इंजिनिअर्सची व्यावसायिक नोंदणी करण्यासाठी ‘इंडियन कौन्सिल ऑफ प्रोफेशनल इंजिनिअर्स’ (IPEC) ही स्वतंत्र संस्था स्थापन केली जाणार आहे. या संस्थेमध्ये २७ सदस्य असतील, त्यापैकी १६ सदस्य केंद्र सरकारमार्फत नामांकित केले जातील तर उर्वरित ११ सदस्य विविध शैक्षणिक संस्थांमधून निवडले जातील. याशिवाय राज्य सरकार, CII, FICCI, ASSOCHAM आणि शिक्षण मंत्रालयाचे प्रत्येकी एक प्रतिनिधी असतील.

भारतीय अभियंत्यांची जागतिक स्तरावर मोठ्या प्रमाणावर मागणी असली तरी त्यांच्या व्यावसायिकतेबद्दल अनेक वेळा परदेशात प्रश्न उपस्थित केले गेले आहेत. विशेषतः IIT पदवीधरांच्या गुणवत्तेबाबत काही ठिकाणी शंका व्यक्त करण्यात आल्या होत्या. या पार्श्वभूमीवर सरकारने त्यांचा दर्जा आणि पात्रता टिकवून ठेवण्यासाठी विधेयक सादर करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

या कायद्यामुळे सर्व अभियंत्यांना एकसमान व्यासपीठ मिळेल. व्यावसायिक परवाना प्राप्त झाल्यानंतर, तो परवाना जागतिक स्तरावर देखील वैध असेल. त्यामुळे परदेशातही भारतीय अभियंत्यांना सन्मानाने आणि मान्यतेने स्वीकारले जाईल.

या नव्या व्यवस्थेमुळे केवळ नोंदणीकृत अभियंतेच महत्त्वाच्या प्रकल्पांवर काम करू शकतील. त्यामुळे गुणवत्तेची हमी दिली जाईल आणि ग्राहक व उद्योग क्षेत्रातील विश्वास वाढेल. सरकारच्या या पावलामुळे अभियांत्रिकी क्षेत्रात पारदर्शकता आणि दर्जा यांना प्रोत्साहन मिळणार आहे.

एकंदरीत, हा निर्णय भारतीय अभियंत्यांसाठी नवी संधी घेऊन येणार असून, त्यांना एक व्यावसायिक ओळख मिळवून देईल आणि जागतिक स्तरावर भारतीय इंजिनिअरिंग प्रतिभेचा सन्मान वाढवेल.