पीएचडी संशोधकांसाठी सुवर्णसंधी – ‘भारत रत्न जे. आर. डी. टाटा अर्थसाहाय्य योजना’ | Tata Fellowship – Golden Chance for PhD!

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठामार्फत पीएचडी विद्यार्थ्यांसाठी आर्थिक मदतीचा मोठा आधार म्हणून ‘भारत रत्न जे. आर. डी. टाटा अर्थसाहाय्य योजना’ राबवली जात आहे. या योजनेअंतर्गत विद्यापीठाच्या शैक्षणिक विभाग तसेच संलग्न संशोधन केंद्रांमध्ये पीएचडी करणाऱ्या गुणवत्ताधारक विद्यार्थ्यांना तीन वर्षांसाठी शैक्षणिक शुल्काची प्रतिपूर्ती केली जाते. यामुळे विद्यार्थ्यांना आर्थिक अडचणींशिवाय गुणवत्तापूर्ण संशोधन करता येईल.

अर्ज करण्यासाठी अंतिम मुदत – २१ एप्रिल
या योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया सुरू झाली असून, अर्ज भरण्याची अंतिम मुदत २१ एप्रिल आहे. विशेष म्हणजे, ३१ ऑगस्ट २०२१ ते २१ एप्रिल २०२५ या कालावधीत पीएचडीसाठी नोंदणी झालेल्या विद्यार्थ्यांनाच या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे. विद्यापीठ प्रशासनाने ही माहिती दिली असून, विद्यार्थ्यांनी वेळेत अर्ज भरावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.

शिष्यवृत्तीच्या प्रमुख अटी आणि लाभ
या योजनेअंतर्गत विद्यापीठ परिसरातील कमाल १०० विद्यार्थी आणि संलग्न संशोधन केंद्रांतील दोन विद्यार्थी यांना आर्थिक साहाय्य दिले जाणार आहे. गुणवत्तेच्या आधारे विद्यार्थ्यांची निवड करण्यात येणार आहे. पीएचडी पूर्ण झाल्यानंतर ही शिष्यवृत्ती विद्यार्थ्यांना परत करावी लागत नाही.

अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
विद्यार्थ्यांनी खालील कागदपत्रे अर्जासोबत जोडणे आवश्यक आहे –
फॉर्म नंबर १६ किंवा प्राप्तिकर भरण्याची पावती
कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न दोन लाख ५० हजारांपेक्षा जास्त नसल्याचा तहसीलदाराचा दाखला
७५% हजेरीसाठी बायोमेट्रिक प्रमाणपत्र
दर सहा महिन्यांनी प्रगती अहवाल सादर करणे बंधनकारक

इतर कोणत्याही शिष्यवृत्तीचा लाभ घेता येणार नाही
या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांनी इतर कोणत्याही शिष्यवृत्तीचा लाभ घेतलेला नसावा. तसेच, अभ्यासक्रम अर्धवट सोडल्यास किंवा पूर्णवेळ/अर्धवेळ नोकरी केल्यास अर्थसाहाय्याची रक्कम परत करावी लागेल. त्यामुळे अर्ज करण्यापूर्वी या अटींची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.

संशोधन क्षेत्रात विद्यार्थ्यांना मिळणार नवे संधी
या योजनेंमुळे पीएचडी अभ्यास करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना आर्थिक स्थैर्य लाभेल आणि त्यांचे संशोधन अधिक दर्जेदार होईल. संशोधन वृत्ती वाढीस लागण्यासाठी आणि आर्थिक अडचणींमुळे होणारे अडथळे दूर करण्यासाठी ही योजना अत्यंत उपयुक्त ठरत आहे.

नवीन अभ्यासक्रम – ‘मंदिर व्यवस्थापन’ सुरू होणार
याच अनुषंगाने सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठामार्फत नाशिक उपकेंद्रात ‘फाउंडेशन ऑफ टेम्पल मॅनेजमेंट’ अर्थात मंदिर व्यवस्थापन हा सहा महिन्यांचा नवीन अभ्यासक्रम सुरू केला जाणार आहे. यासाठी ६० जागा उपलब्ध असून, ७ एप्रिलपासून अर्ज प्रक्रिया सुरू होईल आणि १ जुलैपासून हा अभ्यासक्रम सुरू केला जाणार आहे.

संशोधनाला नवी दिशा देणारी योजना!
‘भारत रत्न जे. आर. डी. टाटा अर्थसाहाय्य योजना’ ही पीएचडी विद्यार्थ्यांसाठी अत्यंत लाभदायक असून, महाराष्ट्रातील संशोधन क्षेत्राला नवी दिशा देणारी ठरत आहे. त्यामुळे पात्र विद्यार्थ्यांनी ही संधी साधावी आणि संशोधनाच्या क्षेत्रात पुढे जाण्याचा मार्ग सुकर करावा.