आरटीई प्रवेशाला विद्यार्थ्यांची पाठ!-Students Turn Away from RTE Admissions!

आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि वंचित घटकातील विद्यार्थ्यांसाठी आरटीई (शिक्षणाचा हक्क अधिनियम) अंतर्गत २५% आरक्षणाच्या प्रवेश प्रक्रिया २०२५-२६ या शैक्षणिक वर्षासाठी सुरू आहे. मात्र, मागील वर्षांप्रमाणे यंदाही पालक व विद्यार्थ्यांचा या प्रक्रियेकडे कमी कल दिसून येत आहे. पहिल्या टप्प्यात निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांपैकी अर्ध्याहून कमी विद्यार्थ्यांनी प्रवेश निश्चित केल्याने ही प्रक्रिया अडचणीत येण्याची शक्यता आहे.

केवळ १,०६७ विद्यार्थ्यांनीच घेतला प्रवेश
आरटीई अंतर्गत मोफत शिक्षण मिळण्यासाठी पहिल्या टप्प्यात २,७०५ विद्यार्थ्यांची निवड झाली होती. या विद्यार्थ्यांना १ एप्रिलपर्यंत प्रवेश निश्चित करण्याची मुदतवाढ देण्यात आली होती. मात्र, अंतिम मुदतीपर्यंत फक्त १,०६७ विद्यार्थ्यांनीच प्रवेश निश्चित केला. याचा अर्थ उर्वरित १,६३८ विद्यार्थी किंवा त्यांच्या पालकांनी हा प्रवेश नाकारला.

प्रवेश प्रक्रियेत विद्यार्थी व पालकांचा सहभाग कमी
यंदाच्या आरटीई प्रवेश प्रक्रिया १४ जानेवारीपासून सुरू झाली. ठाणे जिल्ह्यातील ६२७ शाळांमध्ये एकूण ११,३२२ जागांसाठी ही प्रक्रिया राबवण्यात आली. त्यासाठी २५,७७४ विद्यार्थ्यांचे अर्ज प्राप्त झाले होते. त्यापैकी १०,४२९ विद्यार्थ्यांची निवड झाली होती. विद्यार्थ्यांच्या पालकांना प्रवेश निश्चित करण्यासाठी २८ फेब्रुवारीपर्यंतची मुदत देण्यात आली होती, परंतु निर्धारित वेळेत फक्त ५,११३ विद्यार्थ्यांनीच प्रवेश घेतला.

प्रशासनाने दोनदा मुदतवाढ दिली, तरीही प्रवेश संख्येत सुधारणा नाही
पालकांनी प्रवेश प्रक्रियेत अधिक सहभाग घ्यावा म्हणून प्रशासनाने दोनदा मुदतवाढ दिली. पहिल्या प्रतीक्षा यादीतून २,७०५ विद्यार्थ्यांना प्रवेश निश्चित करण्यासाठी १ एप्रिलपर्यंतची मुदत देण्यात आली होती, मात्र तरीही फक्त १,०६७ विद्यार्थ्यांनीच प्रवेश घेतला. यावरून स्पष्ट होते की पालक आणि विद्यार्थ्यांमध्ये आरटीई प्रवेशाबाबत जागरूकता किंवा स्वारस्य कमी आहे.

विद्यार्थ्यांचा कल आरटीई प्रवेशाकडे का नाही?

• खाजगी शाळांकडून प्रवेश प्रक्रियेत अडथळे? काही शाळा आरटीई अंतर्गत प्रवेश देण्यासाठी इच्छुक नसतात आणि पालकांना योग्य माहिती देत नाहीत.
• पालकांमध्ये जागरूकतेचा अभाव? अनेक पालकांना आरटीई प्रवेशाचे फायदे आणि प्रक्रियेबाबत संपूर्ण माहिती नसते.
• सरकारी शाळांप्रती अधिक विश्वास? काही पालकांना खाजगी शाळांपेक्षा सरकारी शाळांमध्ये प्रवेश द्यायचा असतो, त्यामुळे आरटीई अंतर्गत प्रवेश नाकारला जातो.
• शाळांमधील अतिरिक्त खर्च? आरटीई अंतर्गत शिक्षण मोफत असले तरी गणवेश, वह्या, बस शुल्क यांसाठी खर्च करावा लागतो, जो काही पालकांना परवडत नाही.

आरटीई प्रवेश प्रक्रियेसाठी पुढील पाऊले काय?
आरटीई अंतर्गत प्रवेश प्रक्रिया यशस्वी होण्यासाठी प्रशासनाने अधिक जनजागृती करणे आवश्यक आहे. यासाठी पालकांशी थेट संवाद, शाळा व शिक्षकांच्या माध्यमातून प्रचार आणि विविध सरकारी योजनेद्वारे मदत दिली जाऊ शकते.

आरटीई अंतर्गत उपलब्ध जागा आणि प्रवेश प्रक्रियेकडे विद्यार्थी आणि पालकांचा वाढता कल कमी झाल्यास, शिक्षण क्षेत्रात मोठे आव्हान निर्माण होऊ शकते.